کارگردان های مطرحی هم چون استیون اسپلبرگ، دیوید لینچ، دیوید فینچر و چند تن دیگر که همگی نام های بزرگی در سینمای جهان هستند، فعالیت های در عرصه ساخت تیزرهای تبلیغاتی برای شرکت های مختلف صنعتی و تجاری داشته اند. اکثرا کار ها نیز موفقیت آمیز و جالب توجه شده اند. این نشان از اهمیت این مقوله در دنیای امروز دارد. یک مقایسه سطحی بین تبلیغات تلویزیونی (در واقع تبلیغات شرکت ها و موسسات داخلی) در ایران با مشابه خارجی آن حکایت از همان نگاه سطحی و عقب مانده ای است که عرصه های دیگر نظیر فیلم سازی و برنامه های تلویزیونی مان دیده ایم. چه در ایده و چه در اجرا. تا جایی که حتی اجرا های بسیار ضعیف، ایده های تبلیغاتی نمونه های خارجی را هم - که به طور کامل کپی شده - از بین برده است. نمونه بسیار تابلو اش همان تبلیغی است که یک بچه کوچک روی تابی نشسته و هر با که بالا می آید از پنجره بطری آب معدنی محصول شرکت خاصی را می بیند و لبخند می زند و وقتی پائین می رود چون آن بطری را نمی بینید گریه می کند. البته ما اول فقط بچه را می بینیم و دلیلی خنده و گریه او را نمی دانیم و بعد با حرکت دوربین به اصل ماجرا پی می بریم.( یک تعلیق سینمایی که نمونه اش را در فیلم های مختلف دیده ایم) ایده و اجرای اصلی این تیزر مربوط به استیون اسپیلبرگ است که نمونه ایرانی اش را نیز در تلویزیون خودمان دیده ایم.
نام های معتبر سینمای ایران حضور چندان موفقی در این عرصه نداشته اند. شاید تنها به توان به تیزری که ابراهیم حاتمی کیا برای خودروی ملی «سمند» ساخت یا حضور مجید مجیدی در این عرصه اشاره کرد.
اما بعد از این مقدمه، باید بگویم، تبلیغ های سینمایی بانک ملت بود که بهانه ای برای نوشتن این مطلب شد. تقریبا بیشترین حجم تبلیغات تلویزیونی در ایران را بانک ها دارند. تبلیغاتی که عمدتا شبیه هم و خالی از هر گونه ایده و اجرای مناسب هستند. اما تبلیغات جدبد بانک ملت شکل متفاوتی به خود گرفته اند. اولین تبلیغ جالب این بانک که مربوط می شد به شمش های طلایی که قرار بود هدیه بدهند را با نگاهی به فیلم «ایندیانا جونز» اسپیلبرگ ساختند. این تیزر به خوبی کارگردانی و طراحی شده بود تا جایی که اگر کسی برای بار اول آن را می دید واقعا شک می کرد که میان پیام های بازرگانی دارد «ایندیانا جونز» پخش می شود! اما نکته عجیب تر شباهت بازیگر این تیزر به هریسون فورد، بازیگر ایندیانا جونز بود که وافعا شگفت انگیز و عجیب بود. با وجودی که این تیزر می توانست پایان بندی قشنگتری داشته باشد، در عین حال از معدود تیزرهای تبلیغاتی بود که هم در ایده و هم در اجرا موفق بود و توانست جلب توجه کند. تا حدی که چند روزنامه و مجله با بازیگر و کارگردان آن گفت و گوهایی را چاپ کردند.
تیزر تبلیغاتی بعدی این گروه برای این بانک، حال و هوای فیلم های ملودرام کلاسیک دهه 50 و 60 را داشت. از این جهت که مولفه هایی نظیر یک زوج جوان، باران، چتر، پیاده روهای قدیمی، فضای مه آلود و تصاویری که از پشت یک فیلتر قهوه ای رنگ گرفته شده بود ما را به یاد آن فیلم ها می انداخت. این بار بازی های بسیار مصنوعی بازیگران، نقطه ضعف اساسی این تیزر بود که نقاط قوت آن را کمرنگ کرده بود. درست نقطه مقابل تیزر قبلی. اما باز هم فضا سازی ها به شکلی دقیق و فکر شده بود. از نکته های قابل توجه این تیزر قطع درست نماها و انتخاب خوب زاویه دید دوربین – به خصوص در قسمت پایانی تیزر – و همچنین فیلتر (تقریبا قهوه ای رنگی) که انتخاب بجا و درستی بود، اشاره کرد.
اما درباره تیزری که هم اکنون مشغول پخش است چیز خاصی نمی توان گفت. شبیه آن را زیاد در همین تلویزیون خودمان دیده ایم. دو مرد که در کوهستان اردو زده اند و ... (احتمالا دیده اید) اگر این تیزر هم در راستای همان نگاه سینمایی تیزر های قبلی ساخته شده باشد، من را قبل از هر فیلم دیگری یاد فیلم «کوهستان بروکبک» می اندازد، که امیدوارم این طور نباشد!!
با وجود اینکه این تیزر ها اتفاق خیلی تازه ای در تبلیغات تلویزیونی ما نیست اما می تواند نمونه های نسبتا مهمتری میان دیگر تبلیغات تلویزیونی مان باشد.

پی نوشت : تیزر تبلیغاتی سمند (ساخته ابراهیم حاتمی کیا)

جمعه شب بعد از اینکه مطلع شدم قرار است «دلشدگان» علی حاتمی در برنامه صد فیلم پخش شود، به اغلب دوستان و آشنایان SMS  زدم تا آنها را هم در لذت دیدن چندباره این فیلم شریک کنم... اما کاش نمی زدم...
هنوز مدت زیادی از اعتراض داریوش مهرجویی نسبت به سانسورهای اعمال شده برای پخش «هامون» از تلویزیون نمی گذرد.چه خوب که مرحوم حاتمی در این دنیا نبود و ندید که چه بر سر فیلم و صحنه های دلنشین آن آورده بودند. یک سکانس عالی در این فیلم هست که جلال مقدم و اکبر عبدی روبروی هم نشسته اند و به قول خودشان در حال مشق تنبک هستند این سکانس به قدری زیبا و به یادماندنی است که هیچ وقت فراموشش نمی کنم ... اما هر چه منتظر ماندم خبری از این سکانس نبود که نبود.
تمامی صحنه هایی که در آن نوازندگان ساز می نوازند مانند تک نوازی های تمبک اکبر عبدی و یا تار نوازی شاگردان حسین علیزاده به کل حذف شده بود. (مثلا این فیلم درباره موسیقی ایرانی است!) صحنه های حضور شاهزاده ترک ( به هنرمندی لیلا حاتمی) مخصوصا" نماهای نزدیک کلا" سانسور شده بود.
جالب اینجاست که برای پخش یک چنین شبه فیلمی منتقدی را هم دعوت می کنند تا درباره فیلم صحبت کند! به نظرم این منتقد باید درباره نوع و نحو کات ها و تدوین جدید فیلم به کارگردانی مسئولان ممیزی تلویزیون صحبت می کرد تا فیلم «دلشدگان» علی حاتمی.
واقعا چرا باید نمایش  سازهای موسیقی سنتی ایرادر هنگام نواختن ممنوع باشد؟ فقط مانده بود صدای استاد شجریان را سانسور کنند تا دیگر خیالمان راحت شود که دلشدگان ندیدایم و سانسورشدگان دیده ایم.